Oğuz Evi Projesi, Mimar Mehmet Hacıalioğlu’nun projesidir.
Şu fotograflara bakarak eski ile yeni binanın sağlığımıza, gözümüze ve cebimize uygun olanı değerlendirebiliriz…
ESKİ EVLER, ÇÜRÜMÜŞ HALDE BİLE YENİDEN DEĞERLENDİRMEYİ HAK EDİYORLAR…
Nural Emiroğlu bu evlerin fotograflarını çekti. Teşekkür ederiz.
Eski evleri OĞUZ EVİ olarak adlandıralım eski evlerimizi. Yeni beton evlere ne ad vereceğiz?
Ya da; OĞUZ EVİ olanların değerlerini nasıl anlayacağız? En doğru yol; kararı bilim adamları vermelidir. Sözü onlara ve ev ustalarına bırakmak gerek.
Karşılaştıralım ve karar verelim: Hangisi güzel görünüyor? Hangisi sağlıklıdır? Hangisi daha dayanıklıdır?
Oğuz Evi eskidi. İçinde durulacak kadar yenisi az kaldı. İnsan haliyle barınağını düzenlemek zorunda. Bunun içinde beton-demir aşkına tutuldu. Tutulmadı elbette, DEVLET tüccarına, SERMAYEDAR ına iş verecek, para kazandıracak. Senin sağlığınmış, barınmanmış, tarlanmış, ürünün parası imiş…Geçtik onları.
NOT: OĞUZ EVİ nasıl ayağa kalkar biraz kafa yoralım. Doğu Karadeniz Kırsal Kesim Evlerinden Bir Kesit: OĞUZ EVİ incelemesini Mimar Mehmet HACIALİOĞLU yaptı. Hacıalioğlu 5 mimarın şirketi olan 5H Tasarım bu çalışmayı görselleştirdi.
KİTABIN YAZIMI BİTTİ.
Şimdi sıradaki beklentimiz, bu çalışmanın kitap olarak basılmasıdır. Yıllardır sitemizden yaptığımız çağrıya çok özel bir katkı olması nedeniyle sevincimiz sonsuzdur.
Kendilerini kutlarız. Bizimle paylaştıkları için de teşekkür ederiz.
5H TASARIM ve MEHMET HACIALİOĞLU ‘nun hazırladığı proje bize yol gösteriyor. Ekonomik, sağlık, kullanım kolaylığı gibi bir çok özelliğini de kendilerinden dinleyelim:
Mimar Mehmet Hacıalioğlu ne diyor bakalım:
ÖNSÖZ
Oğuz evi; elektrik, şebeke suyu ve araba yolunun olmadığı dönemde tamamen doğal ve mahalli malzeme ile köyün kendi ustaları tarafından inşaa edilen evlerdir.
Tarihi yapıyı geçmişte yapılmış olan, kültürel değer taşıyan, gerek malzeme seçimi gerekse de konstrüksiyon bakımından artık tercih edilmeyen yapı diye, geleneksel yapıyı ise denenmiş ve üstünlüğü kabul edildiği için uzun süre tekrarlanan yapı diye tarif edebiliriz. Bu iki tarife kırsal kesim evi tabirini de ekleyerek niteleyebiliriz eski Oğuz Evi’ni.
Bu yazıda kısaca “Oğuz Evi” ifadesi kullanılacak.
Oğuz evi, içinde doğduğumuz, yaşadığımız evlerdir. Bir kısmının yapılışına şahidiz. Değişen hayat şartları ve teknolojik ürünlerin köye gelmesiyle elli sene öncesinde yapımından vazgeçilen bu evlerin, sanatlarını icra edişlerine şahit olduğumuz, son büyük ustaları burada rahmetle anıyorum.
Şükrünün Mehmet Ali Usta (Mehmet Ali Aydın)
Hasan Ustanın Ahmet usta (Ahmet Kurt)
Kırcıoğlu (Hüseyin Kırcı)
İmancı (Taş sökümcü ve duvar ustası Mustafa Gürsoy)
Topaloğlu Hasan (Taş duvar ustası Hasan Topal)
Mustafa Kurt ve Yaşar Aydın gibi bir sonraki kuşağın ustaları sanatı öğrenmiş, süreçte rol almış ve hatta yapımın sorumluluğunu yüklenmişlerdi. Fakat devam eden zamanda öğrendikleri başka çeşit ustalıklarla sürdüregelmişlerdir meslek hayatlarını.
Araba yolu milat oldu. Malzeme ve konstrüksiyon değişmiş, plan şeması da esnemeye başlamıştı. Bugün yapılan evler artık eski evlerle akraba değil. Hatta eski evlerin tamirleri, yeni işlevle, zamanımızın ustaları ve ucuza maledilen teknoloji ürünleriyle,geleneğe uymayan şekilde şipşak yapıldığı içinde o evleri de gelenekselin haricinde saymak gerekir.
Yayladaki evlerin geleneğin ilk örneklerinin özelliklerini taşıdığını düşünüyoruz. Adeta bir çadır strüktüründeki yayla evleri zamanla gelişerek üç omuzlu köy evine, bilahare dört eğimli çatıya sahip ev haline gelmiştir. Köye araba yolunun gelmesiyle de daha ucuza mal edilen teknoloji ürünleri (briket, çimento ve bu gibi) geleneği sonlandırmıştır. Köy evleri düz, beton damlı, briket evlere dönüşmüştür. Zamanında çok görkemli görünen geleneksel ev, bu yeni evlerin gölgesinde kalmış, ağaçların, çortların arasına sinmiş gibi görünmektedir.
Bu bir anı yazısıdır. 40-50 sene öncesinde aklımda kalanları yazmaya çalıştım. Unuttuğum ya da yanlış hatırladığım şeyler olabilir. Okuyucunun uyarısıdikkate alınacaktır.
KTÜ öğretim üyesi Doç. Dr. M. Reşat Sümerkan ‘ın; ” Biçimlendiren etkenler açısından Doğu Karadeniz kırsal kesiminde GELENEKSEL EVLERİN YAPI ÖZELLİKLERİ” adlı doktora tezi kaynak kitaptı. Piyasada bulunmayan eseri, hoca kendi arşivinden öğrencisi Mimar Numan Hacıalioğlu aracılığıyla fotokopi olarak tarafımıza vermiştir. Kendisine şükran borçluyum.
Detay çizimleri ve yazının bilgisayar ortamına taşınmasındaki yardımlarından dolayı Mimar Gül Sevim Hacıalioğlu, Mimar Numan Hacıalioğlu ve Mimar Murat Hacıalioğlu’na da teşekkür ederim.
MEHMET HACIALİOĞLU
Mimar
Kocaeli, 2010
Oğuz Evi Projesi fotografları (5H Tasarım hazırladı):
